Zwanger en een bonzend hart: oorzaken, signalen en wat je zelf kunt doen

Zwanger en ineens een bonzend hart? Hartkloppingen komen vaak voor door meer bloedvolume en hormonen en zijn meestal onschuldig, maar je leest welke waarden normaal zijn, welke triggers (stress, warmte, cafeïne, ijzertekort) meespelen en wanneer je wél moet bellen. Met praktische tips om te kalmeren (rustig ademen, goed drinken, bewegen op praattempo), uitleg over je hartslag meten en duidelijke waarschuwingssignalen ga je met meer vertrouwen door je zwangerschap.

Wat zijn hartkloppingen tijdens de zwangerschap

Hartkloppingen tijdens de zwangerschap zijn het gevoel dat je je hart extra bewust voelt kloppen: snel, krachtig, onregelmatig of met korte haperingen. Je kunt een bonzend gevoel in je borst, keel of buik ervaren, soms in rust en soms juist bij lichte inspanning. Dit is vaak een normale reactie op de veranderingen in je lichaam. Tijdens de zwangerschap neemt je bloedvolume flink toe en moet je hart harder werken om jou en je baby van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Daardoor stijgt de hartslag van een zwangere vrouw gemiddeld met ongeveer 10 tot 20 slagen per minuut en daalt je bloeddruk wat door het wijder worden van je bloedvaten. Hormonen zoals progesteron en een hoger stresshormoonniveau spelen ook mee.

Vanaf wanneer hogere hartslag zwanger merkbaar is, verschilt per persoon, maar veel vrouwen merken het al in het eerste trimester, met een piek in het tweede. Een hoge hartslag zwanger is dus vaak fysiologisch: een rusthartslag tussen grofweg 70 en 100 slagen per minuut kan normaal zijn, en bij inspanning loopt die natuurlijk verder op. Triggers zoals stress, weinig slaap, cafeïne, te weinig drinken of ijzertekort kunnen hartkloppingen versterken. Meestal zijn deze momenten kort en onschuldig, maar als je tegelijk hevige benauwdheid, pijn op de borst, duizeligheid of bijna flauwvallen voelt, is het verstandig om contact op te nemen met je zorgverlener.

Hoe hartkloppingen voelen en wanneer je ze merkt

Hartkloppingen voelen vaak als een plots sneller, harder of onregelmatig kloppend hart. Je kunt een bonzend gevoel in je borst, keel of soms zelfs in je buik ervaren. Het kan ook lijken alsof je hart een slag overslaat en daarna een extra sterke klap geeft; dat zijn meestal onschuldige extra slagen. Je merkt het vaak in rust, bijvoorbeeld ‘s avonds in bed of als je op de bank ligt, omdat je dan bewuster bent van je hartslag.

Ook bij lichte inspanning zoals traplopen, opstaan, bukken of na een warme douche kan het opvallen. Triggers zoals stress, te weinig slaap, cafeïne, warmte of te weinig drinken versterken het gevoel. Vaak duurt het kort en zakt het vanzelf wanneer je rust neemt en rustig ademhaalt.

Hoge hartslag zwanger: normale waardes in rust en bij inspanning

Tijdens de zwangerschap stijgt je hartslag vanzelf, omdat je hart meer bloed rondpompt voor jou en je baby. In rust ligt de hartslag van een zwangere vrouw vaak tussen ongeveer 70 en 100 slagen per minuut, soms iets hoger afhankelijk van je conditie en hoe je je voelt. Bij lichte tot matige inspanning is een hartslag tussen grofweg 110 en 140 slagen per minuut voor veel zwangeren normaal, met flinke individuele verschillen.

Vanaf het eerste trimester merk je die hogere hartslag vaak al, met een piek in het tweede trimester. Gebruik vooral het praattempo als leidraad: kun je nog praten, dan zit je meestal goed. Krijg je daarbij benauwdheid, pijn op de borst, duizeligheid of hartbonzen die niet zakt, neem dan contact op.

[TIP] Tip: Ga zitten of op je linkerzij, adem diep, drink water, vermijd cafeïne.

Oorzaken en triggers van hartkloppingen

Tijdens de zwangerschap werkt je hart harder en verandert je bloedsomloop. Dat levert vaak duidelijke verklaringen op voor hartkloppingen en momenten waarop je ze sneller voelt.

• Normale veranderingen: je bloedvolume neemt toe en je bloedvaten worden wijder, waardoor je hart per minuut meer bloed moet rondpompen. Je rusthartslag stijgt gemiddeld 10-20 slagen, vaak merkbaar vanaf het eerste trimester met een piek in het tweede. Hormonen (zoals progesteron) en een grotere gevoeligheid voor stresshormonen maken je soms extra bewust van elke hartslag.
• Triggers: inspanning of snel opstaan; warmte (bijv. een warme douche); stress, paniek of weinig slaap; te weinig drinken of een lage bloedsuiker; stimulanten zoals cafeïne, energiedrank en nicotine; en ijzertekort (bloedarmoede).
• Minder vaak: hartritmestoornissen en schildklierproblemen (vaak een te snelle schildklier) kunnen hartkloppingen veroorzaken.

Door te weten welke factoren meespelen kun je klachten beter plaatsen en soms voorkomen. In de volgende secties lees je wanneer het onschuldig is en wanneer je zorg zoekt.

Normale veranderingen: meer bloedvolume, hormonen en snellere hartslag

Tijdens de zwangerschap maakt je lichaam een flinke omschakeling. Je bloedvolume neemt met tientallen procenten toe en je bloedvaten worden wijder door hormonen zoals progesteron en relaxine. Daardoor daalt je bloeddruk vaak wat in het begin en moet je hart per minuut meer bloed rondpompen. Je hartslag stijgt gemiddeld met zo’n 10 tot 20 slagen per minuut, en je hartminuutvolume (de totale hoeveelheid bloed per minuut) gaat merkbaar omhoog.

Dat is nodig om jou en je baby van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Tegelijk zorgen hormoonveranderingen en een iets actievere stressrespons ervoor dat je je hartslag sneller opmerkt, vooral in rust. Een wat hogere hartslag zwanger en af en toe hartkloppingen horen dus meestal bij deze normale, tijdelijke aanpassingen.

Triggers: stress, cafeïne, inspanning en ijzertekort

Stress zet je lijf in een hogere versnelling: je maakt adrenaline aan, je bloeddruk en hartslag schieten omhoog en je voelt sneller hartkloppingen, vooral als je ook oppervlakkig ademt. Cafeïne werkt als stimulant op je zenuwstelsel en kan daardoor een snelle of onregelmatige hartslag uitlokken; beperk koffie, cola, energiedrank en sterke thee, en mik tijdens de zwangerschap op maximaal ongeveer 200 mg cafeïne per dag.

Bij inspanning is een hogere hartslag normaal, maar als je te snel opbouwt, in warmte traint of te weinig drinkt, kun je het extra heftig voelen. IJzertekort (bloedarmoede) is een veelvoorkomende trigger: door minder hemoglobine komt er minder zuurstof bij je weefsels en compenseert je hart met extra slagen. Vaak merk je dan ook vermoeidheid, bleekheid en sneller kortademig zijn.

Minder vaak: ritmestoornissen of schildklierproblemen

Soms liggen hartkloppingen niet aan normale zwangerschapsveranderingen, maar aan een ritmestoornis of een schildklierprobleem. Ritmestoornissen zoals supraventriculaire tachycardie of veel extra slagen kunnen aanvallen geven van plots heel snel of onregelmatig bonzen, soms met duizeligheid, kortademigheid of druk op de borst. Een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) kan je stofwisseling en hartslag opvoeren, waardoor je hartkloppingen, trillen, zweten en onrust ervaart; een te traag werkende schildklier geeft zelden snelle ritmes, maar kan wel overslagen en vermoeidheid geven.

Merk je nieuwe, heftige of aanhoudende klachten, of komen daar benauwdheid, flauwvallen of pijn bij, neem dan contact op met je verloskundige of huisarts. Met een ECG en bloedonderzoek (TSH/FT4) is vaak snel duidelijk wat er speelt en welke behandeling past.

[TIP] Tip: Ga op je linkerzij liggen, hydrateer goed en vermijd cafeïne.

Wanneer is het onschuldig en wanneer niet

Hartkloppingen zijn tijdens de zwangerschap vaak onschuldig, zeker als ze kort duren, vanzelf wegtrekken en voorkomen in situaties die je kunt plaatsen, zoals na traplopen, stress, warme douche of koffie. Je hartslag ligt in deze periode van nature hoger en een rusthartslag tot rond de 100 slagen per minuut kan normaal zijn, vooral in het tweede trimester. Het wordt minder onschuldig als de hartkloppingen vaak terugkomen zonder duidelijke aanleiding, minutenlang aanhouden, of als je daarnaast klachten hebt zoals benauwdheid, druk of pijn op de borst, duizeligheid, bijna flauwvallen, een gevoel van onrust in combinatie met trillen, of duidelijke vermoeidheid en bleekheid die kunnen wijzen op ijzertekort.

Ook een aanhoudend heel snelle hartslag in rust (bijvoorbeeld boven 120) verdient aandacht. Heb je eerder hartproblemen, een schildklieraandoening of gebruik je medicijnen die het hartritme beïnvloeden, wees extra alert. Twijfel je, of voelt het niet pluis, neem dan contact op met je verloskundige of huisarts, en bel direct bij ernstige of plotselinge klachten.

Vanaf wanneer hogere hartslag zwanger normaal is

Een hogere hartslag is al vroeg in de zwangerschap normaal. Vanaf ongeveer week 5 tot 8 neemt je bloedvolume toe en gaat je hart wat sneller kloppen om meer zuurstof en voedingsstoffen rond te pompen. Veel vrouwen merken tussen week 8 en 12 voor het eerst dat hun hartslag in rust hoger is of sneller oploopt bij lichte inspanning. In het tweede trimester, grofweg week 16 tot 28, is de stijging het duidelijkst en ligt je rusthartslag vaak 10 tot 20 slagen per minuut hoger dan vóór de zwangerschap.

Daarna blijft die verhoging meestal stabiel tot aan de bevalling. Factoren zoals warmte, tweelingzwangerschap, minder conditie of stress kunnen ervoor zorgen dat je het eerder of sterker merkt.

Waarschuwingssignalen en wanneer direct hulp inschakelen

Bel direct 112 of ga naar de spoed als je hartkloppingen krijgt met heftige benauwdheid, pijn of druk op de borst, flauwvallen of bijna flauwvallen, een plots extreem snelle hartslag in rust die niet zakt, of een onregelmatig ritme dat langer dan 20-30 minuten aanhoudt ondanks rust. Neem dezelfde dag contact op met je verloskundige of huisarts bij herhaaldelijke episodes zonder duidelijke aanleiding, hartkloppingen met koorts, aanhoudende duizeligheid, extreme vermoeidheid of bleekheid (kan passen bij ijzertekort), of als je een bekend hart- of schildklierprobleem hebt.

Krijg je daarnaast ernstige hoofdpijn, wazig zien of plots veel vocht vasthouden, wees extra alert op hoge bloeddruk. Twijfel je, bel dan liever te vroeg dan te laat.

[TIP] Tip: Onschuldig kort en inspanningsgebonden; bel arts bij borstpijn, duizeligheid, flauwvallen.

Wat je zelf kunt doen en wanneer je zorg zoekt

Hartkloppingen in de zwangerschap zijn vaak onschuldig, maar vervelend. Met een paar simpele stappen kun je jezelf geruststellen en klachten verminderen, en je weet wanneer je beter contact opneemt met je zorgverlener.

• Kalmeer je lichaam: ga zitten of op je linkerzij liggen, adem rustig (4 tellen in, 6-8 tellen uit) en ontspan schouders en kaak.
• Hydrateer en koel af: drink een glas water, vermijd hitte en zet een ventilator aan of loop even naar buiten.
• Eet regelmatig: kies kleine, voedzame maaltijden om bloedsuikerschommelingen te beperken; beperk cafeïne tot ongeveer 200 mg per dag en vermijd energiedrankjes en roken.
• Beweeg rustig: blijf dagelijks in beweging op een tempo waarbij je nog kunt praten; pauzeer als je klachten krijgt en bouw activiteiten geleidelijk op.

Twijfel je? Liever één keer te vroeg dan te laat contact opnemen. Je verloskundige of huisarts denkt graag met je mee en kan zo nodig verder onderzoek regelen.

Zelfhulp: rust, ademhaling, hydratatie en leefstijlkeuzes

Krijg je hartkloppingen, neem dan kort pauze, ga zitten of leg je op je linkerzij en vertraag je ademhaling: vier tellen in door je neus, zes tot acht tellen uit door je mond. Neem kleine slokjes water en blijf de rest van de dag goed hydrateren, zeker bij warmte of na inspanning. Eet regelmatig en kies voor eiwitten en volkoren producten om schommelingen in je bloedsuiker te voorkomen.

Beperk cafeïne, sla energiedranken over en vermijd roken en alcohol. Beweeg rustig met wandelen of zwemmen en houd het praattempo aan als richtlijn. Slaap genoeg, koel af bij hitte en draag losse, comfortabele kleding. Noteer triggers zodat je patronen herkent en gericht kunt bijsturen.

Wanneer je contact opneemt met verloskundige of huisarts

Neem contact op als hartkloppingen vaak terugkomen, zonder duidelijke trigger ontstaan of langer dan zo’n 20 tot 30 minuten aanhouden ondanks rust en rustig ademen. Bel ook als je rusthartslag opvallend hoog blijft (bijvoorbeeld structureel boven 100-110) of als je steeds pieken krijgt boven 120 in rust. Meld het wanneer het ritme onregelmatig voelt met opeenvolgende overslagen, of als je daarnaast klachten hebt zoals duizeligheid, kortademigheid, druk op de borst, bijna flauwvallen, koorts of duidelijke vermoeidheid en bleekheid die kunnen passen bij ijzertekort.

Wees extra alert als je eerder hart- of schildklierproblemen had, een tweeling verwacht of medicijnen gebruikt die het hartritme beïnvloeden. Twijfel je, bel dan dezelfde dag voor overleg.

Je hartslag als zwangere vrouw meten: pols, bloeddrukmeter en smartwatch

Onderstaande vergelijking helpt je kiezen hoe je als zwangere je hartslag het beste kunt meten-met de pols, een bloeddrukmeter of een smartwatch-met aandacht voor wat ze meten, hoe betrouwbaar ze zijn en wanneer ze nuttig zijn.

Kort samengevat: pols tellen is ideaal voor een snelle check, de bloeddrukmeter als je ook je bloeddruk wilt volgen, en de smartwatch voor trends en context. Blijvende of zorgelijke klachten (bijv. duidelijk verhoogde rusthartslag, onregelmatig ritme, pijn op de borst, duizeligheid) bespreek je met je verloskundige of huisarts.

Je kunt je hartslag eenvoudig zelf meten via je pols of hals: tel de slagen 30 seconden en vermenigvuldig met twee (of 15 seconden x vier). Doe dit in rust, zittend, na minimaal vijf minuten, bij voorkeur steeds op hetzelfde moment van de dag. Een bovenarm-bloeddrukmeter toont vaak automatisch je pols; die is in rust redelijk betrouwbaar en handig om trends te volgen.

Een smartwatch geeft continuïteit, maar optische metingen kunnen afwijken bij bewegen, zweten, koude handen of een losse band. Meet ook tijdens een episode van hartkloppingen en noteer duur, hoogste waarde en wat je deed. Let op: een wearable-waarschuwing is geen diagnose; overleg bij twijfel.

Veelgestelde vragen over hartkloppingen zwanger

Wat is het belangrijkste om te weten over hartkloppingen zwanger?

Hartkloppingen tijdens de zwangerschap voelen als een bonzend, sneller of onregelmatig hart. Meestal onschuldig door meer bloedvolume, hormonen en hogere hartslag. In rust is 70-110 bpm gebruikelijk; bij lichte inspanning tijdelijk hoger.

Hoe begin je het beste met hartkloppingen zwanger?

Begin met pauzeren, zitten of liggen op de linkerzij, langzaam ademhalen (4-7-8), water drinken en cafeïne verminderen. Noteer duur, triggers en klachten. Meet je hartslag met pols, bloeddrukmeter of smartwatch; bel bij onrust.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij hartkloppingen zwanger?

Veelgemaakte fouten: klachten wegwuiven bij duizeligheid, borstpijn, flauwvallen of aanhoudend hoge rusthartslag; te weinig drinken; veel cafeïne; doorsporten; stoppen met medicatie zonder overleg; geen ijzer of schildklier laten controleren; te veel vertrouwen op wearables.