Ben je (bijna) in het derde trimester? Ontdek wanneer deze fase begint (meestal rond week 28), welke klachten en veranderingen normaal zijn, hoe je harde buiken van echte weeën onderscheidt en wanneer je direct moet bellen. Met tips voor controles, je geboorteplan, je vluchtkoffer en kraamzorg ga je ontspannen en goed voorbereid richting de bevalling.
Derde trimester: wanneer begint het en hoelang duurt het
Het derde trimester is het laatste trimester van je zwangerschap en de meeste schema’s laten het beginnen aan het startpunt van week 28 (27+0 weken), al kom je ook nog weleens tegen dat het derde trimester vanaf week 27 wordt gerekend. Vraag je je af “vanaf wanneer 3e trimester” of “wanneer begint 3e trimester”: houd aan dat je rond week 28 het derde trimester ingaat, tenzij je zorgverlener anders aangeeft. Vanaf dan loopt dit trimester tot aan je bevalling. Gemiddeld beval je rond 40 weken, maar de term “à terme” betekent dat een baby op tijd is als die tussen 37+0 en 41+6 weken wordt geboren. Vallen jij en je baby binnen dat venster, dan spreek je van een à-terme bevalling; vóór 37 weken heet het vroeggeboorte en na 42 weken serotien.
Voor jou betekent dit dat het 3e trimester meestal zo’n 12 tot 15 weken duurt, afhankelijk van wanneer je bevalt. In deze fase groeit je baby snel, verandert je lichaam merkbaar en plannen jij en je verloskundige of gynaecoloog frequenter controles richting de uitgerekende datum. Of je nu zocht op “wanneer derde trimester”, “derde trimester week 27 of 28” of “vanaf wanneer derde trimester”, het korte antwoord is: meestal start het bij week 28 en eindigt het zodra je bevalt, met de grootste kans ergens tussen 37 en 42 weken in het laatste trimester van je zwangerschap.
Wanneer begint het derde trimester (vanaf wanneer 3E trimester: week 27 of 28)
Het korte antwoord op “vanaf wanneer 3e trimester” is: meestal bij de start van week 28 (27+0 weken). Toch zie je ook bronnen die zeggen dat het derde trimester vanaf week 27 begint. Dat verschil ontstaat omdat trimesters soms in gelijke blokken van ongeveer 13 weken worden opgedeeld, terwijl een zwangerschap gemiddeld 40 weken duurt en dus niet strak in drieën past.
Klinisch maakt het meestal weinig uit of je “derde trimester week 27 of 28” aanhoudt; de zorg en controles bouwen in deze fase sowieso op. Wil je een praktisch houvast voor “wanneer begint 3e trimester”: reken vanaf je termijnecho en ga ervan uit dat je bij 27+0 de overgang naar het derde trimester maakt, en vanaf 28 weken er vol in zit.
Hoe lang duurt het laatste trimester en wat betekent à terme
Het laatste trimester begint rond week 28 en loopt tot het moment dat je bevalt. Gemiddeld beval je rond 40 weken, maar de natuur houdt zich niet precies aan de kalender. Met “à terme” bedoel je dat je baby op tijd wordt geboren: dat is tussen 37+0 en 41+6 weken. Beval je in dat venster, dan heet dat een à-terme bevalling.
Voor 37 weken spreek je van een vroeggeboorte, na 42 weken van serotien. In de praktijk duurt het derde trimester dus meestal zo’n 12 tot 15 weken, afhankelijk van wanneer je kindje komt. Je uitgerekende datum (40 weken) is een richtlijn, terwijl de meeste bevallingen ergens tussen 37 en 42 weken plaatsvinden.
[TIP] Tip: Plan afspraken en rust vanaf week 28 tot rond week 40.
Wat je kunt verwachten in het derde trimester
In het derde trimester merk je dat je buik snel groeit, je baby meer krachtig beweegt en de ruimte krapper wordt, waardoor schopjes soms veranderen in schuivende bewegingen. Je kunt meer last krijgen van kortademigheid omdat je baarmoeder tegen je middenrif duwt, brandend maagzuur, rug- en bekkenpijn, vaker moeten plassen en vermoeidheid doordat slapen lastiger wordt. Harde buiken (oefenweeën) komen vaker voor; ze zijn onregelmatig en nemen af met rust, in tegenstelling tot echte weeën die steeds regelmatiger en pijnlijker worden. Rond deze periode draait je baby vaak met het hoofd naar beneden en kan indalen, wat je als druk in je bekken voelt.
Tijdens controles let je zorgverlener extra op je bloeddruk, groei van je buik en de ligging van je baby, en bespreek je je geboorteplan en praktische voorbereiding. Let op je voedingspatroon, blijf veilig in beweging, neem voldoende rust en bel altijd je verloskundige of gynaecoloog bij minder of afwijkende kindsbewegingen, helderrood bloedverlies, aanhoudende hoofdpijn, plots vocht vasthouden of echte weeën voor 37 weken.
Je lichaam in het 3E trimester: klachten, veranderingen en harde buiken VS weeën
Onderstaande vergelijking helpt je in het 3e trimester het verschil te herkennen tussen harde buiken, (voor)weeën en andere veelvoorkomende klachten, inclusief wat je zelf kunt doen en wanneer je contact opneemt met je verloskundige of gynaecoloog.
| Item | Kenmerken | Patroon/duur | Zelfzorg & wanneer bellen |
|---|---|---|---|
| Harde buiken (oefenweeën/Braxton-Hicks) | Buik wordt hard/strak, meestal niet of licht pijnlijk; vaak na inspanning, volle blaas of dehydratie; trekt weg met rust/hydratatie. | Onregelmatig, kort (±30-60 sec), wordt niet sterker of frequenter. | Rust, drink water, wissel van houding, warme douche. Bel als ze regelmatig en pijnlijk worden en niet wegtrekken, vóór 37 weken optreden, of samengaan met bloed-/vruchtwaterverlies of minder kindsbewegingen. |
| Voorweeën (aanloop naar bevalling) | Menstruatie-achtige krampen, soms rugdruk; kunnen pijnlijker zijn dan harde buiken; soms verlies van (stukje) slijmprop. | In periodes, vaak ‘s avonds; geen duidelijke toename in kracht/duur; kunnen afnemen met warmte of rust. | Warmte, ademhaling/ontspanning, rust. Bel bij twijfel, als het doorzet of regelmatiger wordt, of bij bloed-/vruchtwaterverlies, koorts of minder kindsbewegingen. |
| Echte weeën (bevalling) | Pijn die opbouwt en uitstraalt (vaak rug naar buik), houdt aan ondanks rust; leidt tot ontsluiting. | Regelmatig, worden sterker, langer (±45-90 sec) en komen dichter op elkaar (bijv. elke 3-5 min gedurende 1 uur). | Bereid vertrek voor. Bel direct bij regelmatige weeën die toenemen, bij vruchtwaterverlies, helderrood bloedverlies, niet-pluis gevoel, of als dit vóór 37 weken gebeurt. |
| Lichamelijke veranderingen/klachten in 3e trimester | Rug-/bekkenpijn, kortademigheid, brandend maagzuur, vaker plassen, vocht in enkels/handen, beenkrampen, tintelingen (carpaal tunnel), jeuk, striae. | Wisselend; vaak toename naarmate de buik groeit; kortademigheid kan afnemen na indalen, druk op bekken kan toenemen. | Kleine maaltijden, rechtop zitten na eten, voldoende drinken, lichte beweging, zijligging (links), steunband/compressiekousen, bekken(fysio). Bel direct bij hevige hoofdpijn, wazig zien, plots toename oedeem in gezicht/handen, hevige jeuk aan handpalmen/voetzolen, pijnlijke rode kuit, koorts of minder kindsbewegingen. |
Kern: harde buiken en voorweeën zijn onregelmatig en nemen af met rust, terwijl echte weeën juist regelmatiger en krachtiger worden. Let op alarmsymptomen en neem bij twijfel altijd contact op.
In het derde trimester verandert je lichaam snel: je buik groeit stevig door, je zwaartepunt verschuift en je kunt meer last hebben van rug- en bekkenpijn, kortademigheid, brandend maagzuur, vocht vasthouden en kramp in je benen of handen. Slapen wordt vaak lastiger door een volle buik en vaker moeten plassen. Je huid kan strakker aanvoelen en soms ontstaan striae; je navel kan vlakker worden of wat naar buiten komen.
Harde buiken (oefenweeën) voelen als een kort, onregelmatig samentrekken dat vaak afneemt met rust, warmte en goed drinken. Echte weeën worden juist regelmatiger, langer en pijnlijker, komen in een ritme en bouwen op. Krijg je voor 37 weken regelmatige, pijnlijke weeën of twijfel je, dan bel je direct je verloskundige.
Je baby in het derde trimester: groei, ligging en indalen
In het derde trimester groeit je baby vooral in gewicht door extra vetopslag, terwijl hersenen en longen verder rijpen. Bewegingen kunnen wat veranderen: minder scherpe trappen en meer rollen of schuiven, omdat de ruimte krapper wordt, maar je hoort je baby nog steeds regelmatig te voelen. Qua ligging draait je baby meestal tussen 32 en 36 weken met het hoofd naar beneden; bij een stuit of dwarsligging kan je baby nog spontaan draaien, anders kun je rond 36-37 weken een uitwendige versie bespreken.
Indalen betekent dat het hoofd dieper in je bekken zakt: bij een eerste kindje vaak weken vóór de bevalling, bij een volgende soms pas tijdens de bevalling. Je kunt meer druk low-down en vaker aandrang voelen, maar soms ook makkelijker ademhalen. Merk je duidelijk minder of afwijkende bewegingen, bel dan je verloskundige.
Veelgestelde vragen over het 3E trimester zwangerschap
Mag je nog sporten? Ja, blijf bewegen met low-impact activiteiten zoals wandelen, zwemmen of zwangerschapsyoga; stop bij pijn, duizeligheid of bloedverlies. Mag je vliegen? Vaak tot 36 weken bij een eenling en zonder complicaties, maar check altijd de voorwaarden van je airline en verzekering en overleg bij risico’s. Is seks veilig? Meestal wel, behalve bij bloedverlies, gebroken vliezen of medische adviezen om het te vermijden.
Hoe slaap je het beste? Op je zij (vaak links) met kussens voor steun. Minder bewegingen voelen: dat is nooit normaal; bel direct je verloskundige. Slijmprop verliezen kan dagen tot weken voor de bevalling. Vruchtwater herken je aan helder, waterig verlies dat blijft doorlopen; bij twijfel altijd bellen. Harde buiken onregelmatig, echte weeën komen in ritme en nemen toe.
[TIP] Tip: Pak je ziekenhuistas en installeer het autostoeltje deze week.
Medische controles en signalen om op te letten
In het derde trimester zie je je verloskundige of gynaecoloog vaker: meestal om de twee weken en in de laatste weken elke week. Bij elke controle worden je bloeddruk, buikomvang en de groei en ligging van je baby beoordeeld, luister je samen naar het hartje en wordt je urine vaak gecheckt op eiwit en glucose; als er twijfels zijn over groei of bewegingen, volgt soms een echo of CTG. Je bespreekt ook klachten, werk en bevallingswensen, zodat je goed voorbereid richting de uitgerekende datum gaat. Bel direct als je minder of duidelijk afwijkende kindsbewegingen voelt, helder bloedverlies hebt, vruchtwater verliest of vóór 37 weken regelmatige, pijnlijke weeën krijgt.
Neem ook contact op bij aanhoudende of hevige hoofdpijn, sterretjes zien, pijn hoog in je buik onder de ribben, misselijkheid met ziek gevoel, plots veel vocht vasthouden of snelle gewichtstoename, omdat dit kan passen bij een hoge bloeddruk of pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging). Koorts, hevige buikpijn of ongerustheid zonder duidelijke reden zijn eveneens redenen om meteen te bellen.
Controles bij verloskundige of gynaecoloog in het 3E trimester
In het 3e trimester kom je meestal om de twee weken op controle en vanaf 36-37 weken vaak wekelijks. Er wordt gelet op je bloeddruk, soms je gewicht, je urine op eiwit en glucose, en de groei van je buik via de symfyse-fundusmeting. Je zorgverlener voelt aan je buik om ligging en indaling te beoordelen en luistert naar het hartje; bij twijfel over groei, ligging of bewegingen volgt soms een echo of CTG.
Je bespreekt klachten, medicatie en werk, en stemt je geboorteplan en wensen rond pijnstilling af. Indien nodig wordt bloedonderzoek herhaald of krijg je specifieke zorg, bijvoorbeeld bij een rhesusafwijking. Je krijgt ook uitleg over alarmsignalen en wanneer je direct moet bellen.
Rode vlaggen: wanneer direct bellen
In het derde trimester is het belangrijk om alarmsignalen te herkennen. Bel direct je verloskundige of gynaecoloog bij onderstaande rode vlaggen.
- Je voelt je baby duidelijk minder of niet bewegen; je hebt helder rood bloedverlies; of je verliest (voortdurend) vruchtwater dat waterig is en soms groen/bruin gekleurd.
- Je krijgt vóór 37 weken regelmatige, pijnlijke weeën; je hebt hevige of aanhoudende buikpijn; of je hebt koorts van 38°C of hoger en/of koude rillingen.
- Tekenen die kunnen passen bij een te hoge bloeddruk of andere ernstige problemen: aanhoudende hoofdpijn, sterretjes zien of wazig zicht, pijn hoog in de buik onder de ribben, plotseling veel vocht vasthouden of snelle gewichtstoename; daarnaast kortademigheid, pijn op de borst, flauwvallen, of ernstige jeuk met gelige verkleuring van huid of ogen.
Twijfel je? Bel dan meteen je verloskundige of gynaecoloog. Bij acute spoed bel je 112.
Werken, reizen en verzekeringen in het laatste trimester
In het laatste trimester draait het om slim plannen en risico’s beperken. Op je werk stem je taken en werktijden af op je energie, beperk je tillen en lang staan, regel je een goede stoel en plan je zwangerschapsverlof op tijd, inclusief overdracht. Reizen kan vaak nog, maar vliegen is meestal alleen toegestaan tot rond 36 weken bij een eenling en vraagt soms om een recente zwangerschapsverklaring; check altijd de voorwaarden van je airline.
In de auto draag je de gordel onder je buik en plan je extra pauzes om te bewegen. Controleer je verzekering: dekt je reis- of zorgverzekering spoedzorg, vroeggeboorte en medische kosten in het buitenland, en zijn complicaties of annulering meeverzekerd? Neem je medische gegevens mee en overleg met je verloskundige als je twijfelt.
[TIP] Tip: Houd dagelijks kindsbewegingen bij; bel bij minder beweging of bloedverlies.
Voorbereiden op bevalling en kraamtijd
In het derde trimester helpt een helder plan je rust te bewaren: leg in je geboorteplan vast waar je wilt bevallen (thuis, ziekenhuis of geboortehuis), welke pijnstilling je overweegt, wie je erbij wilt en wie je belt bij de eerste signalen, en regel vervoer, oppas voor eventuele kinderen en iemand voor huisdieren. Pak rond 36 weken je tas: identiteitsbewijs, zwangerschapskaart, verzekeringsgegevens, comfortabele kleding, toilettas, voeding of snacks, en kleertjes voor je baby; zorg dat het autostoeltje klaarstaat en past. Meld je kraamzorg tijdig aan en stem af wat je van de kraamverzorgende of vroedvrouw verwacht, van controles tot ondersteuning bij borstvoeding of flesvoeding.
Bereid je borst- of flesvoeding voor met een infoavond of een gesprek met een lactatiekundige, en leg telefoonnummers klaar. Maak afspraken over bezoek, plan rustblokken en vul je vriezer met makkelijke maaltijden, zodat je energie naar herstel en je baby kan. In de kraamweek krijg je dagelijkse controles, huid-op-huidcontact bevordert de start, en je regelt praktische zaken zoals aangifte en partnerverlof. Weet ook wanneer je hulp inschakelt bij koorts, hevig bloedverlies of sombere gevoelens. Zo ga je met vertrouwen je bevalling en de eerste weken als gezin tegemoet.
Geboorteplan en bevalopties
In je geboorteplan zet je kort je wensen en grenzen, zodat je verloskundige of gynaecoloog weet wat voor jou belangrijk is. Denk aan de plek waar je wilt bevallen (thuis, geboortehuis of ziekenhuis), wie je erbij wilt, hoe je wilt communiceren en welke bevalhoudingen je fijn vindt, zoals op je zij, op handen en knieën, op de baarkruk of in bad. Noteer je voorkeuren voor pijnverlichting, bijvoorbeeld een warm bad, massage, TENS, lachgas of epiduraal, en wat je wilt bij medische keuzes zoals inleiden, strippen of een knip.
Leg vast hoe je omgaat met het doorknippen en uitkloppen van de navelstreng, huid-op-huid na de geboorte en voeding. Neem een plan B op, voor het geval de situatie verandert.
Checklist: vluchtkoffer, babyuitzet en praktische zaken
Rond 36 weken zet je je vluchtkoffer klaar met je identiteitsbewijs, verzekeringspas, zwangerschapskaart, comfortabele kleding, ondergoed, kraamverband, toilettas, telefoonoplader en wat snacks en drinken. Voor je baby neem je rompers en pakjes in maat 50/56 mee, een mutsje, sokjes, hydrofiele doeken en luiers. Thuis zorg je dat het bedje klaarstaat met een goed matras, hoeslaken en molton, dat de kleertjes gewassen zijn en dat je voldoende luiers en billencrème in huis hebt.
Regel je kraampakket via je zorgverzekering en zet bedverhogers klaar als dat geadviseerd is. Installeer het autostoeltje alvast en test of het goed past. Leg belangrijke nummers en een belplan klaar, regel eventueel oppas voor huisdieren of oudere kinderen en denk vast na over aangifte en geboortekaartjes, zodat je ontspannen kunt vertrekken zodra het zover is.
Zelfzorg: slapen, voeding en veilig blijven bewegen
In het derde trimester helpt een vast slaapritueel je nachtrust: kruip vroeg onder de wol, leg een kussen tussen je knieën en slaap bij voorkeur op je zij, zodat je beter ademt en je rug ontlast. Eet kleiner en vaker om brandend maagzuur te temperen, kies voor eiwitten, volkoren producten, veel groente en fruit, en zorg voor genoeg ijzer, calcium en omega-3; drink ruim water en beperk cafeïne.
Blijf bewegen met matige inspanning zoals wandelen, zwemmen, rustig fietsen of zwangerschapsyoga, en versterk je bekkenbodem met milde oefeningen. Vermijd contact- en valrisico’s, oververhitting en lang plat op je rug liggen. Luister naar je lichaam en stop als je pijn, duizeligheid, benauwdheid, bloed- of vruchtwaterverlies of aanhoudende harde buiken krijgt.
Veelgestelde vragen over derde trimester
Wat is het belangrijkste om te weten over derde trimester?
Het derde trimester start rond week 28 (soms genoemd vanaf week 27) en loopt tot de bevalling. ‘À terme’ betekent voldragen: tussen 37 en 42 weken. Baby groeit sneller; jouw lichaam bereidt zich intensief voor.
Hoe begin je het beste met derde trimester?
Plan regelmatige controles, maak een geboorteplan en bespreek wensen. Houd kindsbewegingen dagelijks in de gaten, rust vaker, eet vezelrijk en drink voldoende. Beweeg veilig (wandelen, zwemmen), volg bekkenbodemoefeningen, pak rond 36 weken je vluchtkoffer in.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij derde trimester?
Te lang doorwerken of intensief sporten, signalen negeren (minder beweging, bloed- of vochtverlies), te weinig hydratatie, te laat geboorteplan of koffer regelen, onjuiste slaaphouding. Vergelijk jezelf niet; bel bij zorgen je verloskundige direct.