Bloed bij de zaadlozing verklaard: oorzaken, signalen en wat je zelf kunt doen

Schrik je van een rode, roze of bruine verkleuring van je sperma? Meestal is bloed bij de zaadlozing onschuldig en tijdelijk; we bespreken de meest voorkomende oorzaken (zoals ontsteking, soa, sport of een recente ingreep) en wat je nu zelf kunt doen. Je leest ook wanneer het verstandig is om naar de dokter te gaan en welke tests dan helpen, zodat je snel duidelijkheid en rust hebt.

Wat is bloed in sperma (hematospermie)

Bloed in sperma, in medische termen hematospermie, betekent dat je zaadvocht een rode, roze of bruine verkleuring heeft doordat er een kleine hoeveelheid bloed is meegekomen tijdens de zaadlozing. Sperma ontstaat in de zaadballen en zaadblaasjes en loopt via de prostaat en plasbuis naar buiten; als ergens in dat traject een klein bloedvaatje scheurt of een slijmvlies ontstoken is, kan je sperma verkleuren. Meestal is het onschuldig en tijdelijk, zeker als je jonger bent dan 40 en geen andere klachten hebt. Vaak zie je het na een periode van veel of juist langdurige seksuele activiteit, na intensief sporten, of na een medische ingreep zoals een prostaatbiopsie of vasectomie.

Ook een ontsteking van de prostaat, zaadblaasjes of plasbuis, soms door een soa, kan een rol spelen. Het ziet er schrikwekkend uit, maar het heeft doorgaans geen invloed op je vruchtbaarheid of erectie en verdwijnt vanzelf binnen enkele weken. Let wel: bloed in sperma is iets anders dan bloed in urine; komt het samen voor, of krijg je er koorts, pijn bij het plassen, zwelling of herhaaldelijke episodes bij, dan is het verstandig dit te laten checken. Als je partner menstrueert kan het ook lijken alsof je bloed in het sperma hebt, terwijl het feitelijk van buitenaf komt.

Wat bedoel je met hematospermie

Met hematospermie bedoel je dat er bloed in je sperma zit, waardoor je zaadvocht een rode, roze of bruine kleur kan hebben of kleine bloedstreepjes bevat. Het ontstaat meestal doordat ergens in het zaadkanaal – prostaat, zaadblaasjes of plasbuis – een klein bloedvaatje irriteert of scheurt, vaak door een ontsteking, een soa, een recente ingreep zoals een prostaatbiopsie of vasectomie, of na intensieve of juist langdurig uitgestelde seksuele activiteit.

Meestal is het onschuldig en tijdelijk en heeft het geen invloed op je vruchtbaarheid of erectie. Belangrijk: hematospermie is iets anders dan bloed in je urine. Als je herhaaldelijk episodes hebt, ouder bent dan 40 of ook pijn, koorts of plasklachten krijgt, is het slim om dit te laten checken.

Hoe vaak komt het voor en bij wie

Hematospermie komt vaker voor dan je denkt, maar veel mannen melden het niet omdat het snel weer weg is. Je kunt het op elke leeftijd krijgen, al zie je het relatief vaak bij jongere mannen waar het meestal onschuldig en tijdelijk is. Bij mannen boven de 40 let je extra op, omdat er dan iets onderliggends kan meespelen, zoals prostaatproblemen, al blijft de kans op iets ernstigs klein.

Je loopt ook meer kans als je recent een ingreep aan de prostaat of balzak hebt gehad, bijvoorbeeld een prostaatbiopsie of vasectomie, of als je bloedverdunners gebruikt. Verder zie je het bij een ontsteking of soa, na intensieve of juist lang uitgestelde seksuele activiteit, en soms na zwaar sporten of een kleine klap in het kruis.

[TIP] Tip: Vermijd ejaculatie 48-72 uur; keert bloed terug? Plan huisartsbezoek.

Mogelijke oorzaken

Bloed in sperma ontstaat wanneer ergens in het zaadkanaal een klein bloedvaatje beschadigt of een slijmvlies ontstoken raakt. Vaak gaat het om een ontsteking van de prostaat (prostatitis), zaadblaasjes of plasbuis, soms door een seksueel overdraagbare aandoening (soa) zoals chlamydia of gonorroe. Ook mechanische factoren spelen mee: intensieve of ruwe seks, lang geen zaadlozing en daarna weer wel, of een directe klap in het kruis kunnen de kwetsbare vaatjes irriteren. Medische ingrepen aan prostaat, balzak of plasbuis, zoals een prostaatbiopsie of vasectomie, geven geregeld tijdelijk bloed in sperma.

Daarnaast kunnen bloedverdunners en andere stollingsremmende middelen kleine bloedingen makkelijker laten ontstaan. Minder vaak is er een andere onderliggende oorzaak, zoals stenen of cysten in prostaat of zaadblaasjes, goedaardige prostaatvergroting of een bloedstollingsstoornis; zelden ligt er een tumor aan ten grondslag. Leeftijd en hoge bloeddruk maken vaatjes soms brozer, wat episodes kan uitlokken. Vergeet ook niet dat een beetje bloed van buitenaf kan komen, bijvoorbeeld door aambeien of menstruatiebloed, waardoor het lijkt alsof je bloed in sperma hebt.

Infecties en ontstekingen (incl. SOA’S)

Infecties en ontstekingen in je zaadkanaal zijn een veelvoorkomende oorzaak van bloed in sperma. Denk aan een prostaatontsteking (prostatitis), ontsteking van de zaadblaasjes of een plasbuisontsteking. Bacteriën zoals E. coli, maar ook soa’s als chlamydia en gonorroe, kunnen de slijmvliezen irriteren en kleine bloedvaatjes laten scheuren, waardoor je sperma rood, roze of bruin kleurt. Vaak heb je daarnaast klachten zoals pijn of branderigheid bij het plassen, pijn bij de zaadlozing, vaker moeten plassen, pijn in de onderbuik of perineum, of soms koorts.

Soms is de ontsteking niet-infectieus, bijvoorbeeld door irritatie na intensieve seks of een instrumentele ingreep. Laat je testen op soa’s en een urinekweek doen als de klachten aanhouden. Behandeling met gerichte antibiotica, rust, voldoende drinken en pijnstilling helpt meestal snel, en vrij veilig met condoom tot de infectie over is.

Trauma, ingrepen en medicijnen

Een directe klap op het kruis, langdurig of intensief fietsen of ruwe seks kan kleine bloedvaatjes in je prostaat, zaadblaasjes of plasbuis doen scheuren, waardoor tijdelijk bloed in je sperma verschijnt. Ook medische ingrepen geven vaak kortdurende verkleuring: denk aan een prostaatbiopsie, een vasectomie (sterilisatie van de zaadleiders), plaatsing of wissel van een katheter of een endoscopisch onderzoek van de plasbuis.

Daarnaast vergroten medicijnen die de bloedstolling remmen de kans dat zo’n klein letsel zichtbaar wordt, zoals bloedverdunners en sommige pijnstillers. Meestal trekt dit binnen weken weg zodra het weefsel herstelt of de medicatie is aangepast. Blijft het terugkomen of heb je tegelijk pijn, koorts of plasklachten, dan laat je het verstandig checken.

Overige oorzaken: cysten, stenen en zeldzame tumoren

Cysten in je prostaat of zaadblaasjes, soms aangeboren of ontstaan na een ontsteking, kunnen het zaadkanaal uitrekken en de binnenkant irriteren, waardoor kleine bloedvaatjes makkelijker scheuren. Stenen of verkalkingen in prostaat of zaadblaasjes ontstaan vaak na herhaalde ontstekingen of langdurige stilstand van zaadvocht; ze kunnen schuren tijdens een zaadlozing en zo bloed in je sperma veroorzaken, soms met pijn bij de zaadlozing of een zeurend gevoel in het bekken.

In uitzonderlijke gevallen spelen tumoren een rol, zoals in de prostaat, zaadblaasjes of plasbuis. Die maken het slijmvlies kwetsbaar en vormen fragiele nieuwe bloedvaatjes, maar hematospermie is daarbij zelden het eerste of enige teken. Vooral boven de 40 let je hier extra op, al blijft de kans op zo’n oorzaak klein.

[TIP] Tip: Inventariseer recente ingrepen, infecties, trauma, bloedverdunners en prostaatklachten.

Symptomen en wat je zelf kunt checken

Bloed in sperma valt vooral op door een kleurverandering. Met deze checklist kun je snel inschatten wat je ziet en welke signalen tellen.

• Kleur, duur en aantal episodes: let op rood/roze (vers bloed) of roestbruin (ouder bloed); streperige sliertjes of kleine stolsels kunnen voorkomen. Noteer bij hoeveel ejaculaties en over welke periode je het ziet, of het tussendoor normaal is, en of de verkleuring alleen in sperma zit of ook in urine.
• Begeleidende klachten: pijn bij de zaadlozing, een zeurend gevoel in bekken of perineum, testikelpijn of -gevoeligheid, branderigheid of vaker moeten plassen, troebele urine, en koorts of ziek gevoel bij een ontsteking.
• Risicofactoren en recente gebeurtenissen: intensieve of ruwe seks, lang geen zaadlozing, veel fietsen of druk op het perineum, een klap op het kruis, recente ingrepen (prostaatbiopsie, vasectomie, katheter), onbeschermde seks of mogelijke SOA-blootstelling, en gebruik van bloedverdunners of bepaalde pijnstillers (zoals NSAID’s). Noteer wat en wanneer dit speelde.

Schrijf je observaties (datum, aantal keren, klachten en mogelijke triggers) op. Dat helpt je arts sneller te bepalen of afwachten kan of dat onderzoek nodig is.

Kleur, duur en aantal episodes

De kleur van bloed in sperma varieert van helderrood (vers bloed) tot donkerrood of roestbruin (ouder bloed). Soms zie je kleine stolsels of streperige sliertjes; dat zegt meestal meer over hoe lang het bloed heeft stilgestaan dan over ernst. De verkleuring verdwijnt vaak binnen enkele ejaculaties of over een paar weken, afhankelijk van hoe vaak je klaarkomt.

Noteer voor jezelf hoeveel episodes je hebt en over welke periode, want dat helpt om het patroon te begrijpen. Eén korte episode is doorgaans onschuldig, terwijl terugkerende of aanhoudende verkleuring wijst op een oorzaak die je beter laat checken. Let ook op of de kleur verandert in de tijd: lichter wordend bruin is meestal een teken van herstel.

Begeleidende klachten: pijn, koorts en plasklachten

Naast verkleuring van je sperma kun je pijn voelen bij de zaadlozing, een zeurende druk in je bekken of tussen je balzak en anus, of gevoeligheid van de balzak. Koorts, rillerigheid en je algeheel ziek voelen passen vaak bij een ontsteking, zoals prostatitis. Plasklachten zoals branderigheid, vaak of dringend moeten plassen, een zwakke straal of nadruppelen wijzen op irritatie of infectie van prostaat, zaadblaasjes of plasbuis.

Zie je ook bloed in je urine of heb je afscheiding uit de plasbuis, dan kan een soa meespelen. Hevige pijn, plots zwelling van een bal, hoge koorts of aanhoudende klachten zijn redenen om snel te laten checken, zodat je gerichte behandeling krijgt en complicaties voorkomt.

Risicofactoren en recente gebeurtenissen om te noteren

Noteer wat er vlak voor de verkleuring is gebeurd en welke factoren kunnen meespelen. Denk aan ruwe of langdurig uitgestelde seks, intensief fietsen of krachttraining, een klap op het kruis, of recent onderzoek of ingrepen zoals prostaatbiopsie, vasectomie, katheter of een kijkonderzoek van de plasbuis. Medicijnen die je bloed dunner maken, zoals bloedverdunners en sommige pijnstillers of supplementen, vergroten de kans op kleine bloedingen.

Ook een nieuwe sekspartner, onbeschermde seks of een bekende soa in je omgeving zijn relevante aanwijzingen. Leeftijd boven de 40, hoge bloeddruk, stollingsstoornissen of een voorgeschiedenis met prostaatklachten tellen mee. Schrijf de datum, aantal episodes, kleurverloop en klachten als koorts, pijn, plasklachten of bloed in urine op, en sluit externe bronnen zoals menstruatiebloed van je partner uit.

[TIP] Tip: Let op spermakleur, stolsels, pijn; controleer urine op bloed, meet temperatuur.

Wanneer naar de dokter en welke onderzoeken volgen

Je laat bloed in sperma checken als er alarmsignalen zijn: hoge koorts, hevige of toenemende pijn, zwelling van een bal, moeite of pijn bij plassen, zichtbaar bloed in je urine, stolsels, of als de verkleuring terugkeert in meerdere episoden of langer dan drie tot vier weken aanhoudt. Ook als je ouder bent dan 40, bloedverdunners gebruikt, recente trauma’s of ingrepen had of andere risicofactoren hebt, plan je een afspraak. De arts bespreekt je klachten, medicatie en seksuele voorgeschiedenis en onderzoekt buik, penis en balzak; vaak volgt ook een rectaal onderzoek van de prostaat. Meestal krijg je urineonderzoek en een urinekweek, soa-testen, en zo nodig bloedonderzoek naar ontsteking en stolling; afhankelijk van leeftijd en klachten kan een PSA-bepaling zinvol zijn.

Bij aanhoudende of onduidelijke klachten kan beeldvorming volgen, zoals een echo van balzak of een transrectale echo van prostaat en zaadblaasjes; bij bloed in urine soms een cystoscopie, en zelden een MRI. Behandeling varieert van afwachten met geruststelling tot antibiotica of aangepaste medicatie. Door episodes, kleur en triggers te noteren help je de diagnose. In de meeste gevallen trekt het vanzelf weg, maar tijdig laten beoordelen geeft duidelijkheid en voorkomt dat je iets mist dat wel behandeling vraagt.

Alarmsignalen waarvoor je direct hulp zoekt

Zoek direct medische hulp als je naast bloed in sperma acuut ziek wordt of snel verergerende klachten krijgt. Denk aan hoge koorts met rillingen, hevige of plotselinge pijn in je balzak, lies of onderbuik, snel toenemende zwelling of roodheid van de balzak, of als je niet kunt plassen of er grote stolsels in je urine zitten. Na een recente ingreep, zoals een prostaatbiopsie of vasectomie, is koorts of flinke pijn een reden om meteen te bellen.

Ook na een harde klap op het kruis met aanhoudende pijn en zwelling laat je je direct beoordelen. Gebruik je bloedverdunners en blijft de bloeding zichtbaar, of voel je je duizelig, zwak of flauw, dan zoek je spoedzorg. Liever een keer te vroeg dan te laat.

Onderzoek en testen bij de arts

Onderstaande tabel vergelijkt de belangrijkste onderzoeken die een arts inzet bij bloed in sperma (hematospermie): het doel, wat ze kunnen aantonen en wanneer ze doorgaans worden aangevraagd.

Meestal volstaan anamnese, lichamelijk onderzoek en urine-/SOA-testen; aanvullend bloedonderzoek en beeldvorming richten zich op terugkerende of onverklaarde gevallen. In aanwezigheid van hematurie of hogere risicoprofielen volgt vaak endoscopie voor een gerichte bronopsporing.

Bij een afspraak bespreek je met de arts wanneer de verkleuring begon, hoe vaak het voorkomt, welke triggers je merkte en welke medicijnen je gebruikt. Daarna volgt lichamelijk onderzoek van buik, penis en balzak, vaak aangevuld met een rectaal onderzoek om je prostaat te beoordelen. Meestal krijg je urineonderzoek en een kweek, soa-testen op chlamydia en gonorroe, en zo nodig bloedonderzoek naar ontsteking en stolling; afhankelijk van je leeftijd en klachten kan een PSA-bepaling zinvol zijn.

Beeldvorming wordt gericht ingezet: een echo van de balzak bij pijn of zwelling, of een transrectale prostaat- en zaadblaasjecho bij aanhoudende of onduidelijke klachten. Bij gelijktijdig bloed in urine kan een cystoscopie nodig zijn. Het doel is oorzaken vinden en ernstige aandoeningen uitsluiten.

Behandeling en herstel: wat helpt en wat je beter laat

Meestal gaat bloed in sperma vanzelf over; met de juiste zelfzorg versnel je het herstel en voorkom je irritatie. Dit helpt wel en dit laat je beter even achterwege.

• Zelfzorg en rust: geef het tijd, drink voldoende en gebruik zo nodig paracetamol tegen pijn. Vermijd tijdelijk intensief fietsen, zware krachttraining en ruwe seks. Regelmatige, milde ejaculatie kan helpen om oud bloed af te voeren (niet forceren). Warme zitbaden kunnen de bekkenbodem ontspannen.
• Voorzichtig met medicatie en supplementen: stop nooit op eigen houtje met bloedverdunners en overleg met je arts als je denkt dat medicatie bijdraagt. Wees terughoudend met NSAID’s en bloedverdunnende supplementen zoals hoge doses omega-3 of ginkgo.
• Medische aanpak en follow-up: bij een vermoedelijke infectie kan de arts gerichte antibiotica voorschrijven; gebruik een condoom tot de klachten verdwenen zijn. Keert de verkleuring terug, houdt deze aan of verergert het, plan dan een controleafspraak.

Twijfel je of krijg je nieuwe klachten, neem dan contact op met je arts. In alle andere gevallen mag je lichaam vaak binnen enkele weken herstellen.

Veelgestelde vragen over bloed in sperma

Wat is het belangrijkste om te weten over bloed in sperma?

Hematospermie is bloed in sperma. Meestal onschuldig en tijdelijk, vaak door ontsteking, infectie of recent seksueel/medisch trauma. Let op duur, terugkeer en klachten. Serieuzer bij leeftijd >40, herhaald, pijn, koorts of plasklachten.

Hoe begin je het beste met bloed in sperma?

Observeer kleur, aantal episodes en begeleidende klachten. Vermijd intensieve seks/masturbatie tijdelijk. Stop geen bloedverdunners zonder arts. Overweeg SOA-test bij risico. Noteer recente ingrepen, trauma, koorts. Raadpleeg huisarts bij herhaling, >2-4 weken, pijn, koorts of plasklachten.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij bloed in sperma?

Paniek of juist negeren. Aannemen dat het altijd SOA of kanker is. Zelf bloedverdunners/aspirine stoppen of starten. Geen episodes noteren. Te vroeg weer ruw vrijen. Geen arts zien bij herhaling, >40 jaar, koorts, hematurie.